bedankt Mike voor je uitleg.
Als ik eerlijk moet zijn, moet ik toegeven dat ik heel weinig ervan begrijp; niet op zich wat je vertelt, dat is duidelijk genoeg, maar het feit dat een foto dan altijd een mix is van allerlei keuzes ( van jou en/of van fabrikanten) om iets te bereiken.
Ik begrijp dus dat de "originele" foto niet bestaat, je kan alleen proberen hem zo dichtbij mogelijk de "waarheid" te bewerken, juist ?
Tsja, een beetje wel maar wat is dan "de waarheid". Zelfs je camera heeft allerlei kleurprofielen zoals helder, vlak, natuur en zelfs zwartwit. Je kunt in de camera contrast en (micro)scherpte instellen in stapjes. De "waarheid" is wat je denkt dat je met je ogen zag maar dat is vaak iets waar de camera niet echt in slaagt om zo vast te leggen. Hoe vaak maken mensen géén foto van een spectaculaire zonsondergang om dan thuis achter de computer daar niet veel van terug te zien? Onze ogen kunnen uiteraard veel meer waarnemen dan een electronische sensor met een veel breder dynamisch bereik.
Mijn angst is wel dat het heel makkelijk wordt de "waarheid" te veranderen: scherper, kleurrijker, contrastrijker maken, wolkjes aan de hemel toe te voegen, oneffenheden wegwerken e.d.
Ik vind dat zo het fotograferen niet meer een "reproduceren" van iets is maar een soort moderne schilderkunst waar de schilder zijn fantasie kan botvieren en dat het makkelijker is overdrijven in de keuzes.
Daar heb je gelijk in. Ik trek zelf vaak de grens bij het toevoegen van zaken die er niet waren in de oorpronkelijke scene terwijl ik wel lelijke reclame- of verkeersborden weghaal, perspectief corrigeer, storende takjes wegkloon. Het retoucheren is van alle tijden, niet voorbehouden aan het digitale tijdperk. Ook het manipuleren van belichting achteraf, het z.g. doordrukken en tegenhouden is honderden jaren oud.
Op zich niets verkeerds mee, als dat de keuze is van de "kunstenaar" en er zullen wel meerdere zijn die de resultaat zullen appreciëren.
Mijn vraag is wel deze: een beginner (zoals ik) kijkt naar foto's van meer ervaren fotografen om iets te leren.
Als hij een mooie foto ziet, gaat hij kijken hoe deze foto gemaakt is: welke lens, welke diafragma, ISO, eventueel welke camera instellingen, welke weer situatie er was e.d. om te proberen ook zo'n foto te schieten.
Maar als de foto "verbeterd" is in de darkroom, heb je niets aan deze gegevens.
Natuurlijk heb je hier wat aan, het is je beginpunt van waaruit je je eigen nabewerkingsproces vorm kan geven. Wat de "verbeteringen" achteraf ook zijn, met een verkeerd belichte foto kan niemand iets en iets wat onscherp is wordt ook nooit scherp achteraf.
Nota bene, ik ben "advocaat van de duivel" nu aan het spelen en waarschijnlijk ben ik dan aan het overdrijven, maar neem bijvoorbeeld je foto's met de PLM lens: als ik ze vergelijk met mijn 55-300 lens zijn ze 10000 keer scherper maar is de lens zo scherp of is de foto verscherpt ?
Scherpte bestaat uit twee onderdelen: de hoeveelheid kleine details en het verloop ervan over het beeld van hoek tot hoek (het "oplossend vermogen" van de combinatie body/lens) en het microcontrast van kleine structuren (kiezels, haren, veren, zand, blaadjes). Dat eerste, daar kan niemand iets aan doen en als je goed kijkt is het altijd mogelijk het verschil tussen twee lenzen in kaart te brengen, desnoods met een testopstelling. Dat oplossend vermogen verander je niet met nabewerking. Het microcontrast daarentegen bepaalt hoe kleine details opvallen zodat ons oog dat als scherpte interpreteert, noem het "pseudo-scherpte". Van nature zijn kleine strcuturen op een beeldsensor altijd onscherp omdat elke beeldpixel het gemiddelde is van zijn 4, 16 of 32 naaste "buren" op de chip. Bij het achteraf verscherpen probeer je te detecteren waar de randen van kleine structuren zich bevinden en accentueer je die randen om weer dat scherpe beeld te krijgen wat je dacht met je ogen gezien te hebben. Dat is het deel waar ik vaak de fout in ga door net even te ver te gaan - overdrijving is óók een vak...
Voorbeeld: men zegt altijd dat zoon lenzen altijd een compromis zijn en nooit zo scherp zullen zijn als prime lenzen, maar als ik kijk naar foto's gemaakt met bijvoorbeeld de Sigma 18-300, zijn deze ook haarscherp !
Zijn ze scherp omdat de lens zo scherp is, of is de foto verscherpt ?
Ze hebben een lager oplossend vermogen (minder kleine details) wat je in de lenstest terugziet. Iets daarvan kun je compenseren door achteraf een beetje extra microcontrast toe te voegen, te "verscherpen" in het beeldbewerkinsprogramma. Maar detail wat er in het geheel niet was omdat het kleiner was dan het oplossend vermogen, komt nooit terug door verscherping achteraf. Ook kennen zoomlenzen vaak een groter scherpteverloop over het beeld heen - méér oplossend vermogen in het centrum dan aan de randen en in de hoeken. Bij de zoomlens moeten lenscorrecties een compromis zijn voor iedere zoomafstand, bij een prime kan de ontwerper zich helemaal richten op het perfect corrigeren van één enkele brandpuntsafstand.
Hoe groter het zoombereik, hoe groter de "correctie compromis" en meer de scherpte varieert tussen de brandpuntsafstanden binnen het zoombereik en bij één brandpuntsafstand tussen het beeldcentrum en de randen. Als dan ook nog dat zoombereik van extreem groothoek via normaal naar tele loopt, dan valt daar bijna niet tegenaan te corrigeren. Niet bij het ontwerp van de lens en niet bij de nabewerking van de opnames. ook beginnen bij grotere zoombereiken beeldafwijkingen zoals vertekening, coma en andere kleuraberraties hun tol te eisen van de waargenomen scherpte in het beeld.
Andere voorbeeld: bij een vergelijking-test tussen 2 camera's, laat mij zeggen 1 x Nikon en 1x Pentax, laat men zien 2 foto's
met een enorme vergroting om de kwaliteit van de sensor te vergelijken, maar is het verschil niet door de lens veroorzaakt ?
Vaak is dat precies het geval. De kwaliteit van de sensor is alleen in een testopstelling met gecontroleerde belichting en gelijkwaardige lenskwaliteit te beoordelen. Meestal komen trouwens de sensoren in verschillende merken cameras van exact dezelfde chipmaker dus het verschil wat sommigen dènken te zien, ligt meer aan de firmware van de camera dan aan de sensor zèlf.
Waarom dan zou ik een duurdere lens kopen als het verschil (bijna) niet zichtbaar is of toch te verbeteren is in de darkroom ?
gr Claudio
Omdat een goede lens op een mindere body meestal een beter resultaat geeft dan een waardeloze lens op een top-body. Eérst de lenzen, dàn de body als je budget het toelaat. Ik zie wel eens mensen die hun laatste spaarcentjes uitgeven om een K-1 te kopen, de full-frame topcamera van Pentax. Dan is het geld op en zetten ze er een slechte kwaliteit (goedkope) lens op. Dat is weggegooid geld.
Bedankt trouwens voor deze leuke vragen. Het dwingt me eens de zaken op een rijtje te zetten en het is misschien voor anderen ook nuttig (hoop ik). Fijn!