Ontwikkeltank

[asplx]

Foto's ontwikkeld in Rodinal hebben voor mij de weergave van de kopse kant van hagelslag met een tekening er doorheen, zoals dat o.a. in psychologische testen wordt gebruikt.

Never nooit meer... 

 

Maar vrijheid blijheid...

Groetn,
Ruurd

[Pim]

Rodinal kon je wel jaaaaaaaaren bewaren en gebruiken.
Handig toen ik in de jaren 70 weinig te makken had.

Pim

[macsterdam]

Alwin, kijk even naar deze podcast, aflevering 21, 22, 23. Ze duren per stuk iets van 10 minuten en laten zien hoe makkelijk je zelf zw film kunt ontwikkelen Deze podcast gaat uit van 120 film.

Op basis van deze 3 videos heb ik besloten het ook zelf te gaan proberen, zo makkelijk ziet het er namelijk uit. Er is momenteel een ontwikkeltank naar me onderweg, en komende week ga ik wat gezellige chemicaliën aanschaffen.

Aanvullend heb ik deze iPhone app gekocht: Massive Dev Chart. Het is een soort persoonlijke ontwikkel gids en werkt als volgt: Je selecteert het type film,  daarna een type developer en asa setting, en je krijgt een compleet overzicht, inclusief timers, van hoe lang elk ontwikkel onderdeel duurt. Op de Massive Dev Chart site staat een kort filmpje. Echt een geweldige app.

[Alwin]

Tip voor basisinfo: zoek eens bij de slechte (sorry, oude grap De Slegte bedoel ik  ) of zo naar het fotoboek van Dick Boer of de prismapocket Fototechniek van Peter Charpentier. De laatste is echt de zakbijbel voor klassieke fotografie, van de optische constructie van de camera en objectieven tot en met de chemische details van het ontwikkelproces.

Het "Fototechniek" boek door Peter Charpentier stond al meer dan een week gereserveerd op Marktplaats (bij de Slegte was het niet te krijgen in de plaats waar ik woon), maar het bleek al verkocht te zijn toen ik naar de verkoper mailde. Hij had het al twee maanden geleden naar Portugal gestuurd en wachtte nog steeds op betaling. Het bedrag dat ik ervoor wilde geven - 7,50 euro - was veel meer dan waar hij het voor verkocht had, dus hij kreeg een vreemd gevoel in de maag van mijn bod. Via het APUG forum heb ik gelezen dat het boek "Way beyond monochrome" een heel goed boek is om analoge zwart-wit fotografie goed te leren - zwart-wit foto's schieten, ontwikkelen en printen. Het is te koop via Amazon.com. Dus als het me lukt om via Amazon.com te kopen dan ben ik binnenkort weer een boek rijker.

[edit: Ik heb ontdekt dat Amazon.com geen paypal accepteert, dus kan ik het niet bestellen. Bol.com heeft het boek niet. Ik heb ook geprobeert bij Bol.de. Daar is het boek wel en heb ik het dmv paypal betaling besteld. Ik zal het dus wel binnen enkele dagen in huis hebben.]

[roeland]

Het is misschien een beetje kras gesteld maar zo'n tang kan inderdaad flinke halen veroorzaken, niet alleen in de vorm van directe krassen in de emulsie, dat zou nog wel te retoucheren zijn als het moet, maar zelfs een soort van schuureffect op donkere plekken, honderden kleine krasjes tegelijk en geen Photoshop. Als je een goed vloeimiddel gebruikt, Agepon of iets van Amaloco of Tetenal, gaat het drogen ook redelijk snel en mooi gelijkmatig (belangrijker nog dan snel).

Algemene opmerking voor het geval iemand inmiddels na lezing van alles denkt dat het nogal traag en tedious is:
"Twelve significant photographs in any one year is a good crop.
Ansel Adams

[arjen]

hallo Roeland,

dank voor je toelichting. Ik zal het aanpassen, want je kunt inderdaad niet de eerste beste afstrijktang voor nemen. Ik gebruik daarentegen eentje die ik heb gehad, weet dus ook het merk niet meer, maar ik heb tot nu toe (50rolletjes) met deze tang geen problemen gehad. Ik lees daarentegen inderdaad regelmatig dat mensen problemen hebben met het afstrijken in de vorm van krassen.

Nog even over Hema, hema is goedkoop maar ik geloof dat de ervaringen erg wisselend zijn en niet geheel vrij van negatieve berichten. Op Fok.nl en tweakers.net meen ik enkele berichten te hebben gelezen over stof op negatieven (vast in de emulsie!) en krassen en duim/vingerafdrukken.

Alwin, ik woon in Rotterdam, je bent van harte welkom om eens een filmpje te komen ontwikkelen en afdrukken. Dan kan ik je laten zien dat het allemaal wel meevalt.

[roeland]

Hm, even tegen de wind in pssen: een natte film afstrijken met een tang is VERBOTEN!!, niet doen, niet eens over nadenken, uitsluitend aan de dragerkant even met een schoon sponsje de druppels opzij duwen om kalkkringen te voorkomen. Film vervolgens ophangen, knipklem met haak aan de bovenkant, knipklem met gewicht aan de onderkant en afwachten. Beter is een droger aan te schaffen, Durst UT 100 of Jobo mistral of zo, op ebay of martkplaats wel tweedehands te koop. Laat ook de `slimme` drogers liggen die de film op de spiraal met een soort fòhn droogblazen. De film is daarna in de meeste gevallen niet meer goed vlak te krijgen.
Films verknippen en in speciale zuurvrije bladen opbergen. Deze bladen zitten nog steeds in het assortiment bij HAMA, A4 is net te smal voor 6x kleinbeeld dus niet bezuinigen en ook de speciale mappen er bij kopen.

[Alwin]

Bedankt voor de reakties! Voorlopig ga ik eens rolletjes naar de Hema brengen. Teveel gedoe lijkt het me om met chemicaliën aan het werk te gaan. Mijn eerste fotorolletjes moeten nog binnen komen. De fotohandel waar ik ze besteld heb wacht nog op de importeur en de importeur kan niet vertellen wanneer hij weer voorraad heeft. Het is fuji-film, dat moet toch ruim voorradig zijn? De blog van Arjen vind ik erg verhelderend. Door de antwoorden van Ruurd, Roeland en Arjen is er toch een plek op dit pentaxforum waar dit onbelichte deel van de analoge fotografie staat gedocumenteerd! Van APUG was ik overigens al lid geworden. Om de foto's te kunnen bekijken moet je alleen wel iets doneren. Een website beheren kost toch niet 10.000 nieuw-zeelandse amerikaanse dollars per jaar, zoals de webmaster me wil doen geloven?

[arjen]

vergeet niet de film te drogen na ontwikkelen. Doe dit in een stofvrije ruimte! Het drogen duurt enkele uren. Hang de film met een gewichtje aan de onderzijde aan bijv. een waslijntje in de badkamer. Na het drogen is het erg belangrijk dat je de negatieven netjes archiveert, er kunnen namelijk gemakkelijk krassen en lelijke plekjes op verschijnen als je ze tezamen in een envelopje doet.

Ik heb sinds kort ook een (nu nog onvolledig) blog hierover Klik!

[asplx]

@ruurd en roeland

Ik wil ook graag zelf films ontwikkelen, zw, en heb ook een paar vraagjes: is het erg als er in een donkere ruimte, toilet of badkamer bv. nog een spleetje licht door een deurkozijn valt, of moet dat afgetaped........
Het hoeft niet erg te zijn, maar beter is licht dicht. Als je film per ongeluk valt is die gesluierd en is je opnamewerk voor niets geweest. Een handdoek op de grond tijdens het inspoelen voldoet ruimschoots. als je eenmaal gewend bent aan het inspoelen, is dat 5 minuten werk. Kort genoeg om te kunnen blijven ademen, lang genoeg om een film vpolkomen te verknallen.

Waarom is die Rodinax van Agfa niks? (ik heb onlangs toevallig zo'n ding gekregen.....)
IK zeg niet dat het niks is, ik heb er simpelweg geen ervaring mee...
Ik heb er ooit één gehad. Die kreeg ik mee op de Koninginnemarkt, als kon vertellen wat het was.
Die was gratis voor mij. Enkele weken later deed er een fanatiek verzamelaar een leuk bod op.
Gebruikt heb ik die tank dus nooit.

En weten jullie zomaar uit je hoofd of, als je per jaar plm. 4 films wilt maken, het qua kosten interessant is om zelf te ontwikkelen, of kun je net zo goed naar een winkel gaan........
Ook natuurlijkqua houdbaarheid van de chemicaliën die je moet aanschaffen........

Ga dan maar naar de winkel.
In een goed afsluitbare fles is de ontwikkelaar wel goed te bewaren, mits op zgn. stock-voorraad. Ik gebruikte hiervoor een groene wijnfles, waarop ik het etiket plakte van de aangemaakte ontwikkelaar - Ilford Perceptol - met daarop de aanmaakdatum. Maar je hebt ook een dokafles nodig voor je fixeerbad. Kijk hiervoor vooral op MP, daar worden met bosjes aangeboden en ga vooral snuffelen op de Koninginnemarkten !

Ik zie nu net, dat Roeland ook gereageerd heeft en ga daar even op in.

Ik heb de schurft aan Rodinal en gebruikte het 2 keer: De eerste en de laatste keer. Maar dit is heel persoonlijk.
Ik gebruikte jaren lang Tetenal Ultrafin, later Ilford Perceptol. Zeker in combinatie met Ilford FP4+ en HP5+ films een zalige fijnkorrel ontwikkelaar, die zich heerlijk naar de hand laat zetten, waardoor je je contrast al bij het ontwikkelen in de hand hebt.
IK vond/vind de korrel van Rodinal veeel te grof.

En weten jullie zomaar uit je hoofd of, als je per jaar plm. 4 films wilt maken, het qua kosten interessant is om zelf te ontwikkelen, of kun je net zo goed naar een winkel gaan........
Nee, voor de kosten hoef je het niet te doen.

Wat niet? Naar de winkel gaan of zelf ontwikkelen?

Met de opmerking over het leren inspoelen ben ik het volledig met Roeland eens: Rolfilm is heel wat lastiger dan kleinbeeldfilm om in te spoelen.
Daar is echt heel wat oefening in het donker voor nodig en als je dat niet regelmatig doet valt  de film wel en het inspoelen niet mee.
Doordat rolfilm dunner én breder is dan KleinBeeldfilm, gaat het inspoelen eerder mis en dan kan je film heel gemakkelijk op de grond vallen in het donker....
Nee, er mag géén licht effetjes aan... Jammer film...


De door Roeland genoemde boeken staan momenteel te koop op... MP.
Ik zal ze in de loop van de dag in Fotografie-gerelatieerde aanbiedingen plaatsen.

Enne Roeland: De Slegte is zo slecht nog niet... Je kunt in de boeken lekker zitten snuffelen... 

Nou boys, succes...
Wie is de eerste?

[roeland]

@ruurd en roeland
Ik wil ook graag zelf films ontwikkelen, zw, en heb ook een paar vraagjes: is het erg als er in een donkere ruimte, toilet of badkamer bv. nog een spleetje licht door een deurkozijn valt, of moet dat afgetaped........
alles moet pot- en lichtdicht zijn. Belangrijk detail waar we in de vorige eeuw geen last van hadden. GEEN gsm in de doka 

Waarom is die Rodinax van Agfa niks? (ik heb onlangs toevallig zo'n ding gekregen.....)
De Rodinax is een zgn. daglichttank waarde (kleinbeeld)film langs een filtje in de ontwikkelkamer wordt gespoeld. Dat filtje kan voor een nette kras zorgen over de hele lengte van de film en bij de geringste knik in de film (dat kan bij elke film gebeuren) kun je er niets aan doen maar met een beetje geluk ligt de film in de tank net zo strak opgerold als in de cassette. Als je met de hand inspoelt heb je dat veel beter onder controle

En weten jullie zomaar uit je hoofd of, als je per jaar plm. 4 films wilt maken, het qua kosten interessant is om zelf te ontwikkelen, of kun je net zo goed naar een winkel gaan........
Nee, voor de kosten hoef je het niet te doen. Zeker bij slechts 4 films is het aanzienlijk duurder en als je gemiddeld elke 3 maanden een film ontwikkelt duurt het ook jarenlang voordat je de ervaring hebt om met de hand hetzelfde resultaat te bereiken als in een goede centrale.

Ook natuurlijk qua houdbaarheid van de chemicaliën die je moet aanschaffen........
Dat hangt van de chemicaliën zelf of. Ik doe al bijna 40 jaar in principe alles in de Rodinal en er zijn verhalen bekend over een fles die ergens in de jaren 80 open in een Duitse bunker is gevonden en nog steeds volgens specs te gebruiken was. Het pak zout dat je nodig hebt om dit verhaal te geloven was er niet bij maar sommige ontwikkelaars zijn erg lang houdbaar (echt jaren), andere zijn juist specifiek bedoeld voor eenmalig gebruik en zijn na aanzetten nog maar een paar uur houdbaar.

Tip voor basisinfo: zoek eens bij de slechte (sorry, oude grap De Slegte bedoel ik  ) of zo naar het fotoboek van Dick Boer of de prismapocket Fototechniek van Peter Charpentier. De laatste is echt de zakbijbel voor klassieke fotografie, van de optische constructie van de camera en objectieven tot en met de chemische details van het ontwikkelproces.

[asplx]

Bedankt voor je uitgebreide antwoord Ruurd.

Naar aanleiding daarvan nog wat meer vragen:

Ik heb een ingebouwde kast in de woonkamer. Die zou evt geschikt zijn.

Als jij tussen de planken en de gesloten deur past: JA

Mag die met een rode lamp verlicht worden bij het overzetten van de film in de ontwikkeltank? NEE, absoluut niet. Is bij het inspoelen DUS VERBODEN...
Waar kun je nog zo'n rode lamp kopen? Bij de fotovakhandel, eventueel via MP. Een lamp die niet brand is niet geschikt  :evil:
Maar zolang jij niet gaat afdrukken, is die lamp niet nodig. !!

Waar kun je de containers krijgen om de gebruikte vloeistoffen in op te vangen? Bij de kruidenier... Ik gebruikte daar afsluitbare, lege melkcontainers voor.
Waar kun je de vloeistoffen vervolgens weer afgeven? Bij de afvalverwerking of de KCA-wagen.


Hoe kun je ervoor zorgen dat de temperatuur in de ontwikkeltank 20 graden blijft: In een bak water (Au bain marie- methode) (nee, dat is niet: de mooie benen van Marie...) van 21 graden zetten, liefst in ruimte die 20 graden is.
en hoe kun je de temperatuur controleren? Met een doka-thermometer. Op MP en misschien heb ik er nog eentje over. Ik gebruik het liefst kwik-thermomethers, maar die mogen al 10 jaar niet meer verkocht worden.

Ik begrijp dat je vier vloeistoffen nodig hebt: ontwikkelaar, stopbad, fixeer en spoelwater. Juist, + een anti-kalkvlekken middel.
Is dit te koop bij bijvoorbeeld Kamera-Express? Weet ik niet, moet je daar navragen. Sommige chemicaliën kan ik je wel aan helpen, omdat ik er nog een ruime voorraad van heb,
Is leidingwater goed als spoelwater? In prinbcipe is dat goed genoeg, als er maar niet te veel kalk in zit.
of moet het gedestilleerd water zijn? Nee, dat hoeft niet. Eventueel is demi-water (ge-démineraliseerd water) ook goed. DAt is verkrijgbaar bij de drogist of bij Gamma e.d., maar is relatief duur. Voor de laatste spoeling moet je rekenen op het gebruik van ongeveer 2-3 liter water.
Hier kom ik later een keer op terug !!! Vraag er even om, voor je gaat ontwikkelen.

Bedankt voor je uitleg. Graag gedaan, hoor. :cheer:
Komt je analoge ervaring toch weer eens van pas voor iemand die retro eens gaat ervaren.
Ik ga over een poosje zelf zowel kleur als zwart/wit weer zelf ter hand nemen. Daar heb ik te mooi spul voor om te laten verstoffen. Ik ben nog op zoek naar één of 2 ontwikkelmachines en een andere vergroter. Of mijn huidige dan nog in gebruik kan blijven (ruimte???) is maar zeer de vraag.

Wellicht dat ik eerst eens ga proberen het bij bijvoorbeeld de HEMA te laten ontwikkelen hoor!
Niet verkeerd, maar zelfdoen is leuker... én je hebt in principe dezelfde avond je films voor je.
En wat ga je darna met de films doen? Afdrukken of inscannen?


Groet, Alwin.

Zoals al gezeid: Ik heb nog een aantal attributen uit de doka over, waaronder 2 vergroters (1 kleinbeeld; de andere van Half Kleinbeeld t/m 6x9. 2 andere zijn al weg. Daar komt één vegrotervoor in de plaats.

Groeten,
Ruurd

[hansli]

@ruurd en roeland

Ik wil ook graag zelf films ontwikkelen, zw, en heb ook een paar vraagjes: is het erg als er in een donkere ruimte, toilet of badkamer bv. nog een spleetje licht door een deurkozijn valt, of moet dat afgetaped........

Waarom is die Rodinax van Agfa niks? (ik heb onlangs toevallig zo'n ding gekregen.....)

En weten jullie zomaar uit je hoofd of, als je per jaar plm. 4 films wilt maken, het qua kosten interessant is om zelf te ontwikkelen, of kun je net zo goed naar een winkel gaan........

Ook natuurlijk qua houdbaarheid van de chemicaliën die je moet aanschaffen........

[roeland]

Fijn een nieuwe ziel.  
Wat asplx zegt + GEEN rode lamp, donker is donker. Overigens is een donkere kamer niet nodig als je alleen films wilt ontwikkelen, Zoek bij de vakhandel naar een wisselzak. Is een beetje gefrunnik in het begin maar je wordt er handig in. Als tank adviseer ik ook Jobo, die zijn nog overal te krijgen en worden meen ik zelfs nog steeds gemaakt. Vergrijp je niet aan een "daglichttank" van Kindermann of Agfa (Rodinax). Wordt een grote teleurstelling.
De handel is hier: http://shop.fotohuisrovo.nl/index.php?cPath=31&osCsid=cb2d29ed08de38d22f2f68177b7f40ab of http://www.dedokawinkel.nl/N_frame.html?http://www.dedokawinkel.nl/ILFORD-N_grp_17_32_53-1.html. Voor exacte ontwikkeltijden e.d. voor ALLE films die OOIT zijn gemaakt in combinatie met idem ontwikkelaars http://www.digitaltruth.com/devchart.php
Tot besluit, aanmelden op http://www.apug.org/forums/login.php?do=logout&logouthash=cf31dcba5e8c57753142fe5f46c0afdd voor nadere info en wereldwijde ontwikkelhulp is verstandig.

Ik zou het bijna vergeten, mocht je ook willen gaan printen, doe dan even een mailtje. Ik heb nog spullen staan om zeker 5 of 6 complete doka's in te richten 

[Alwin]

Bedankt voor je uitgebreide antwoord Ruurd.

Naar aanleiding daarvan nog wat meer vragen:

Ik heb een ingebouwde kast in de woonkamer. Die zou evt geschikt zijn. Mag die met een rode lamp verlicht worden bij het overzetten van de film in de ontwikkeltank? Waar kun je nog zo'n rode lamp kopen?

Waar kun je de containers krijgen om de gebruikte vloeistoffen in op te vangen? Waar kun je de vloeistoffen vervolgens weer afgeven?

Hoe kun je ervoor zorgen dat de temperatuur in de ontwikkeltank 20 graden blijft en hoe kun je de temperatuur controleren?

Ik begrijp dat je vier vloeistoffen nodig hebt: ontwikkelaar, stopbad, fixeer en spoelwater. Is dit te koop bij bijvoorbeeld Kamera-Express? Is leidingwater goed als spoelwater of moet het gedestilleerd water zijn?

Bedankt voor je uitleg. Komt je analoge ervaring toch weer eens van pas voor iemand die retro eens gaat ervaren. Weliicht dat ik eerst eens ga proberen het bij bijvoorbeeld de HEMA te laten ontwikkelen hoor!

Groet, Alwin.

[asplx]

Ik heb een voorkeur voor Jobo.
De belangrijkste eigenschap van Spetterson, sorry, Patterson is vloeistoflekkage.

Verder is belangrijk, dat er één ruimte lichtdicht is om films te kunnen inspoelen !!!!!
Desnoods een een ingebouwde kast in een kamer...

Als de film eenmaal in de spoel in de tank zit en de tank afgesloten is, mag je de donkere ruimte verlaten.
Het in- en uitgieten van de vloeistoffen kan het (dag)licht verdragen.

De vloeistoffen mogen niet in het riool geloost worden, maar moeten worden opgevangen in separate conainers.

Overigens valt kleurontwikkeling wel mee, doordat de ontwikkeltijd van kleur enkele minuten is en van zwart/wit kan oplopen (afhankelijk van filmtype, merk en soort ontwikkelaar, gewenste gradatiecurve) tot 28 minuten.

Houd bij ZW/Wit ontwikkeling de tenperatuur constant op 20 graden, beweeg de tank  r u s t i g  , vooral niet gaan shaken... eerste minuut continu, daana iedere halve minuut 1x kiepen.

Dit dient om de ontwikkelaar op het filmoppervlak te vernieuwen en zo het ontwikkelproces goed te laten verlopen.
Hier zit nog veel meer achter, maar dat leg ik nu niet uit.

Verder is het van belang, dat alle baden: Ontwikkelaar, Stopbad, Fixeer en spoelwater op gelijke temperatuur te houden.

Dit in het kort.

Succes,
Ruurd

[Alwin]

Wat heb je nodig om zelf zwart-wit foto's te ontwikkelen (kleur schijnt wat meer precisie te vergen wat betreft temperatuur en ontwikkelingstijd, dus dat laat ik even zitten in deze vraag ...)? Voor een donkere kamer heb ik niet de ruimte. Is een ontwikkeltank met wat chemicaliën voldoende? Welke ontwikkeltank (voor 120 spoel film) is goed? Een vraag voor hen met ervaring in de analoge fotografie ...