Wetgeving straatfotografie

[Vulcan]

Wil iemand mij berichten als jullie er helemaal uit zijn?

[Anvh]

Wow nooit gedacht zo mooi uitgewerkt antwoord te krijgen bedankt en in het speciaal Cmdr_Keen, Mharda en Eviz.

Om het geheel nog moeilijker te maken hoe zit het als de foto's in het buitenland zijn gemaakt?
Volgens mijn heb je dan met de regels van het land te maken maar is het auteurs recht afhankelijk van de nationaliteit van de auteur of niet?

[EviZ]

Graag gedaan 

[Vulcan]

Geweldig hoe jullie meedenken!!!  :good:

Carel

[Cmdr_Keen]

Mooie aanvullingen Mharda en Eviz.

[EviZ]

Ik mis nog een detail:

Als de geportretteerde de oprachtgever is, heeft de opdrachtgever de auteursrechten en niet de fotograaf.

Dat is onjuist.....de fotograaf heeft nog steeds het auteursrecht, alleen kan hij dat recht niet uitoefenen zoals in andere gevallen. Lees de artt. 19 en 20 van de Auteurswet er maar op na.

greetz,
Erik

[asplx]

Ik mis nog een detail:

Als de geportretteerde de oprachtgever is, heeft de opdrachtgever de auteursrechten en niet de fotograaf.

[EviZ]

Daarom ben ik ook zo blij met jou <very big grin>!!

Tnx dat je het zo goed opvat.
Als (lokale overheids)jurist (in deze politiek rumoerige tijden) maak ik wel anders mee. En het maakt niet uit hoe je de boodschap vertelt (zucht).

Maar zouden we dan jouw tekst niet in de FAQ kunnen opnemen? Natuurlijk moet er een disclaimer bij over "algemeen" versus "specifiek", maar als een soort basiskennis zou het toch kunnen voldoen?

Gaarne!

greetz,
Erik

Zie ook deze edit:

I

Edit:Dat is overigens niet altijd juist. Het enkele poseren wordt niet gezien als toestemming voor alle vormen van publicatie. Bovendien hoeft toestemming voor een publicatie in een bepaalde context nog niet te betekenen dat er ook toestemming is voor publicatie in een andere context.
Maar dit speelt alleen een rol daar waar er een redelijk belang voor de geportretteerde een rol kan spelen.

[Mharda]

Mharda, je hebt goed je best gedaan om er een mooie Faq van te maken, maar om naast straatfotografie er ook portretfotografie bij te betrekken heb je een aantal zaken over het hoofd gezien.

Daarom ben ik ook zo blij met jou <very big grin>!!

Maar zouden we dan jouw tekst niet in de FAQ kunnen opnemen? Natuurlijk moet er een disclaimer bij over "algemeen" versus "specifiek", maar als een soort basiskennis zou het toch kunnen voldoen? Iedere Nederlander wordt geacht de wet te kennen, maar toch kunnen twee juristen het oneens zijn Dus bij specifieke zaken moet je toch dieper.

[EviZ]

Ai, dit is nu een treffend voorbeeld waarom ik zo voorzichtig ben op dit soort algemene vragen uitgebreide antwoorden te geven......het wordt zo snel veralgemeniseerd naar alle situaties en worden er conclusies getrokken die niet door (het antwoord op) de oorspronkelijke vraag kunnen worden getrokken.
Mharda, je hebt goed je best gedaan om er een mooie Faq van te maken, maar om naast straatfotografie er ook portretfotografie bij te betrekken heb je een aantal zaken over het hoofd gezien.
Zo is er een verschil tussen portretten die in opdracht zijn gemaakt en portretten die niet in opdracht zijn gemaakt (en pure straatfotografie valt in de laatste categorie).
Bij portretten in opdracht ligt het initiatief niet bij de fotograaf maar bij de geportretteerde of zelfs een ander (maar dan met medewerking van de geportretteerde). In dat geval heeft de opdrachtgever een verbodsrecht op grond waarvan hij zich altijd kan verzetten tegen publicaties door anderen. Dit recht is sterker dan het auteursrecht van de fotograaf!  De geportretteerde mag zelfs zijn portret vermenigvuldigen en openbaarmaken zonder toestemming/medewerking van de fotograaf! Wel moet in dat geval de naam van de fotograaf worden vermeld (ivm de zgn morele rechten van de fotograaf). ?Uiteraard moet er ook rekening worden gehouden met eventueel andere afgebeelde personen op de foto die niet bij de opdracht zijn betrokken.

Voorts kan er sprake zijn van het zogenaamde gedeelde auteursrecht. Dit is bijvoorbeeld het geval indien een visagist of stylist een overwegende invloed hebben gehad op de foto. In dat geval is toestemming nodig van alle auteursrechthebbende voordat een foto openbaar gemaakt kan worden. Een situatie die zich niet snel zal voordoen bij pure straatfotografie.

greetz,
Erik

[Mharda]

Dit wordt een mooie faq!  Ik heb even de tekst van Cmdr Keen gekopieerd, wat tekstuele correcties/aanvullingen en voorzien van tussenkopjes... Tevens wat 'verzakelijkt'. Ook stukje over modelverklaring en kinderfotografie toegevoegd.



F.A.Q. Rechten bij portret- en straatfotografie

Inleiding
xxx

Auteursrecht
In beginsel geldt bij portret- en straatfotografie (verder genoemd: fotografie) het auteursrecht. Dat is simpel, als fotograaf wordt je gezien als de auteur en bezit jij de rechten op de foto. En alleen jij hebt dat recht, tenzij schriftelijk is overeen gekomen dat het anders is.

Foto's maken versus foto's publiceren
Vervolgens is er nog een verschil tussen foto's maken en foto's publiceren. Let hier goed op!

Straatfotografie
Voor straatfotografie zijn nog de volgende wetten van toepassing:
De wet op vrije informatie verzameling. Dit houdt in dat het iedereen is toegestaan foto's te maken op de openbare weg. Uitzonderingen hierop zijn militaire instellingen of voertuigen e.d. Sommige beveiligers proberen je soms te verhinderen om op bedrijventerreinen foto's te maken. Zij zijn dan fout, fotograferen mag daar wel. Ze mogen je niet weg sturen en ze mogen je niet verhinderen een foto te maken. Het vernietigen van reeds gemaakte foto's (rolletje eruit trekken, geheugenkaartje wissen) is strafbaar ten alle tijden!
Let wel op, niet elke openbare plek wordt gezien als de openbare weg! Plekken als trein- en metrostations e.d. vallen niet onder de openbare weg en de eigenaar mag je daar verbieden te fotograferen. Je bent dan verplicht dat op te volgen.

Portretrecht
Dan is er nog het portretrecht. Het portretrecht beschermd mensen tegen publicatie van foto's waar zij op staan als zij een redelijk belang hebben hiertegen. Denk daarbij aan schending van hun goede naam of reputatie, of het mislopen van inkomsten, enz. enz. Je mag bijvoorbeeld geen foto's van mensen publiceren die naakt voor hun raam staan, een boete krijgen, op een homoparkeerplaats lopen en dergelijke. Ook het gebruik voor commerciële doeleinden (reclame!) zonder hen te betalen kan worden aangevochten.

Toestemming
Een groot misverstand hierbij is de gedachte dat altijd toestemming gevraagd moet worden. Dat is niet waar. Mensen mogen zich tegen publicatie verzetten, maar je bent niet verplicht toestemming te vragen. Poseren voor de foto wordt overigens gezien als toestemming geven en het is achteraf niet mogelijk om publicatie tegen te houden tenzij men redelijkerwijs wordt benadeeld door publicatie.
Als mensen zich verzetten tegen publicatie maar daar geen redelijk belang bij hebben (redenen als "ik wil niet op de foto" is niet voldoende, men moet echt benadeeld worden), hoef je als fotograaf hier geen rekening mee te houden.
Daarnaast ben je als fotograaf niet verplicht mensen van te voren te benaderen om hun foto te nemen. Ook achteraf hoeft dit niet.

Modelverklaring
Om misverstanden te vermijden is het handig om bij een modelshoot gebruik te maken van een modelverklaring. Hierin geef je aan wat voor shoot het gaat worden (Portret, Fashion, Glamour, (bedekt) naakt enz.) en wat er vervolgens met de foto's mag worden gedaan. Ook de beloning van het model, hetzij in geld of in foto's, wordt vastgesteld. Tegenwoordig wordt veel gebruik gemaakt van TFP: Time for Pictures. Het model investeert tijd en krijgt in ruil een van te voren afgesproken aantal bewerkte foto's voor zijn of haar portfolio.

Kinderfotografie
Alhoewel er geen bijzondere regels zijn om kinderen te fotograferen, is hierbij extra terughoudendheid gewenst. Het met een grote telelens rondlopen op een openbare kinderspeelplaats is misschien wettelijk niet verboden, maar zal in de praktijk op grote problemen en bezwaren stuiten.

Fatsoensnormen
Hierbij wil ik nog wel benadrukken dat dit puur naar de letter van de wet is. Veel fotografen hanteren hiernaast nog een aantal fatsoensnormen. Het is wel zo leuk en netjes om mensen (achteraf) op de hoogte te stellen van het feit dat je een foto van ze genomen hebt. Veel mensen stellen dat op prijs en vinden het wel zo leuk. En als je mensen niet op hele rare moment gefotografeerd, heb je sowieso van portretrecht geen last...



Aanvullingen en verbeteringen? Graag!

[EviZ]

Ik was begonnen met een FAQ maar ik zie dat Cmdr Keen al een verhaal heeft neergezet dat in grote lijnen juist is.

greetz,
Erik

Edit:

Poseren voor de foto wordt overigens gezien als toestemming geven en het is achteraf niet mogelijk om publicatie tegen te houden tenzij men redelijkerwijs wordt benadeeld door publicatie.

Dat is overigens niet altijd juist. Het enkele poseren wordt niet gezien als toestemming voor alle vormen van publicatie. Bovendien hoeft toestemming voor een publicatie in een bepaalde context nog niet te betekenen dat er ook toestemming is voor publicatie in een andere context.
Maar dit speelt alleen een rol daar waar er een redelijk belang voor de geportretteerde een rol kan spelen.

[Cmdr_Keen]

Bij deze dan:

We beginnen dan met het auteursrecht. Dat is simpel, als fotograaf wordt je gezien als de auteur en bezit jij de rechten op de foto. En alleen jij hebt dat recht, tenzij schriftelijk is overeen gekomen dat het anders is.

Vervolgens is er nog een verschil tussen foto's maken en foto's publiceren. Let hier goed op!

Voor straatfotografie zijn nog de volgende wetten van toepassing:
De wet of vrije informatie verzameling. Dit houdt in dat het iedereen is toegestaan foto's te maken op de openbare weg. Uitzonderingen hierop zijn militaire instellingen of voertuigen e.d. Sommige beveiligers proberen je soms te verhinderen om op bedrijventerreinen foto's te maken. Zij zijn dan fout, fotograferen mag daar dus wel. Ze mogen je niet weg sturen en ze mogen je niet verhinderen een foto te maken. Het vernietigen van reeds gemaakte foto's (rolletje eruit trekken, geheugenkaartje wissen) is strafbaar ten alle tijden!
Let wel op, niet elke openbare plek wordt gezien als de openbare weg! Plekken als metrostations e.d. vallen niet op de openbare weg en de eigenaar mag je daar verbieden te fotograferen. Je bent dan verplicht dat op te volgen.

Dan is er nog het portretrecht. Het portretrecht beschermd mensen tegen publicatie van foto's waar zij op staan als zij een redelijk belang hebben hiertegen. Denk daarbij aan schending van hun goede naam of reputatie, of het mislopen van inkomsten, enz. enz. Je mag bijvoorbeeld geen foto's van mensen publiceren die naakt voor hun raam staan, een boete krijgen, op een homoparkeerplaats lopen en dergelijke. Ook het gebruik voor commerciele doeleinden zonder hen te betalen kan worden aangevochten.
Een groot misverstand hierbij is de gedachte dat altijd toestemming gevraagd moet worden. Dat is niet waar. Mensen mogen zich tegen publicatie verzetten, maar je bent niet verplicht toestemming te vragen. Poseren voor de foto wordt overigens gezien als toestemming geven en het is achteraf niet mogelijk om publicatie tegen te houden tenzij men redelijkerwijs wordt benadeeld door publicatie.
Als mensen zich verzetten tegen publicatie maar daar geen redelijk belang bij hebben (redenen als "ik wil niet op de foto" is niet voldoende, men moet echt benadeeld worden), hoef je als fotograaf hier geen rekening mee te houden.
Daarnaast ben je als fotograaf niet verplicht mensen van te voren te benaderen om hun foto te nemen. Ook achteraf hoeft dit niet.

Hierbij wil ik nog wel benadrukken dat dit puur naar de letter van de wet is. Veel fotografen hanteren hiernaast nog een aantal fatsoensnormen. Het is wel zo leuk en netjes om mensen (achteraf) op de hoogte te stellen van het feit dat je een foto van ze genomen hebt. Veel mensen stellen dat op prijs en vinden het wel zo leuk. En als je mensen niet op hele rare moment fotografeerd, heb je sowieso van portretrecht geen last...

[Vulcan]

Als iemand daar een duidelijk verhaal over wil schrijven, dan kan dit wellicht in de FAQ!?
(ik ben niet zo juridisch onderlegd...)

[Mharda]

Misscien moeten we e.e.a. eens vastleggen in een FAQ. Dit onderwerp komst steeds terug.

En inderdaad, je zit in grijze gebieden al gauw op juridisch gebied. Zorg dus dat je daar niet komt!

Laat nadat je de foto hebt gemaakt, de persoon zien wat je hebt gedaan en biedt een mailtje met foto aan. Wil iemand niet dat je hem/haar fotografeert? Wissen dan.

Kinderen onder de 12 fotograferen? In principe (helaas) niet meer doen, met uizondering van openbare sportwedstrijden.

[y-cam]

Let wel, je stelde een hele algemene vraag en je hebt dus ook een heel algemeen antwoord gekregen!
De omstandigheden van het geval, bepalen uiteindelijk wat je er mee mag doen.

greetz,
Erik

Hier spreekt de jurist 

[Anvh]

Wat wil je nog meer weten om een beter antwoord te kunnen geven? 

[EviZ]

Let wel, je stelde een hele algemene vraag en je hebt dus ook een heel algemeen antwoord gekregen!
De omstandigheden van het geval, bepalen uiteindelijk wat je er mee mag doen.

greetz,
Erik

[Anvh]

Bedankt Erik, dat is inderdaad het antwoord wat ik zocht.

[EviZ]

Zolang de persoon in kwestie geen redelijk belang heeft om openbaarmaking van de foto tegen te gaan, kun je heel veel.
Je mag de foto ook verkopen etc. Wanneer de foto bijvoorbeeld gebruikt gaat worden voor reclame, dan heeft de persoon al snel een redelijk belang om openbaarmaking tegen te gaan: je wilt immers niet zomaar verbonden worden aan een bepaald product. En zo zijn er nog wel een aantal omstandigheden te bedenken.........

Bantwoordt dit jouw vraag?

greetz,
Erik

[Anvh]

Zal mijn best doen.

Als je een portret van iemand maakt op straat zonder zijn/haar goedkeuring of medeweten, wat mag ik dan wel en niet met deze foto's doen?

[EviZ]

stel je vraag eens wat duidelijker.......

[Anvh]

Kan iemand mij hier meer duidelijkheid overgegeven?
Volgens mijn mag ik ze gewoon vertonen maar mag ik ze niet aanbieden voor geld, of zit ik er helemaal naast?